Nadciśnienie tętnicze – objawy, diagnostyka leczenie rehabilitacyjne

1. Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Hypertensio arterialis), zwane inaczej chorobą nadciśnieniową bądź hipertensją, jest przewlekłym schorzeniem układu krążenia, które charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi, przekraczającym górną granicę wartości uznanych za prawidłowe i obserwowanym podczas co najmniej trzech pomiarów.            .
 

2. Przyczyny:

W zależności od przyczyny wyróżnia się: nadciśnienie tętnicze pierwotne i nadciśnienie tętnicze wtórne. Niektórzy wspominają tutaj też o syndromie „białego fartucha”.

a)      Nadciśnienie tętnicze pierwotne:

- dziedziczenie (występowanie choroby u członków bliskiej rodziny,

- menopauza (przyspieszająca powstawanie miażdżycy),

- niewłaściwa dieta (bogata np. w słone produkty),

- stres i nerwice,

- nadwaga i otyłość,

- częste spożywanie alkoholu,

- przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych oraz leków zawierających sterydy,

b)     Nadciśnienie tętnicze wtórne:

- jako objaw towarzyszący chorobom nerek,

- schorzenie współtowarzyszące wadom serca,

- również przy: schorzeniach gruczołów takich jak nadnercza czy tarczyca,

- zaburzeniach neurologicznych (guzy mózgu, udary, zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzczaszkowe),

- nieprawidłowościach w funkcjonowaniu układu krążenia, nadciśnieniu powodowanym ciążą, stresie, lekach hormonalnych czy substancjach toksycznych (amfetamina, kokaina).

c)      Syndrom białego fartucha: żartobliwe określenie sytuacji, w której wyniki pomiarów wartości ciśnienia tętniczego są wysokie i niepokojące w warunkach szpitalnych, a gdy pacjent dokonuje samodzielnych pomiarów w warunkach domowych – nie odbiegają od normy.

3. Objawy nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego:

- nadmierną pobudliwość, bezsenność,

- zasłabnięcia, szum w uszach, zawroty i bóle głowy, odczuwane jako pulsowanie w okolicy między oczami lub/i części potylicznej (szczególnie w godzinach rannych),

- obniżenie sprawności psychicznej i fizycznej,

- zaburzenia widzenia, pękanie drobnych naczyń krwionośnych w gałce ocznej,

- przekrwienie i zaczerwienienie gałki ocznej, zaczerwienienie twarzy, szyi i klatki piersiowej, nudności, wymioty, potliwość,krwawienia z nosa,

- przyspieszenie akcji serca, kołatania i niepokój z tym związany, uczucie ucisku w klatce piersiowej (bóle wieńcowe).

4. Leczenie nadciśnienia tętniczego:

a) normalizacja masy ciała - zrzucenie wagi o 10 kilogramów to redukcja ciśnienia skurczowego o 5 – 20 mm Hg. Czasem wystarczy schudnąć, by zmniejszyć dawki leków na nadciśnienie bądź całkowicie je wyeliminować. ograniczenie spożycia soli

b) ograniczenie spożycia soli do 5 gramów na dobę (około 1 łyżki) pozwala obniżyć ciśnienie skurczowe o 4 – 6 mm Hg.

c) zwiększenie spożycia potasu zawartego w świeżych owocach i warzywach.

d) umiarkowane spożycie alkoholu

e) zaprzestanie palenia tytoniu, gwarantuje znacznie wolniejszy rozwój miażdżycy, zmniejszenie ryzyka wystąpienia zawału, niewydolności serca, udaru mózgu i powikłań nadciśnienia tętniczego, a także polepszenie skuteczności leczenia.

 f) uspokojenie trybu życia - sprzyja niższym wartościom ciśnienia tętniczego krwi, dlatego też nie należy dopuszczać do sytuacji, w których jest się wciąż zabieganym, zestresowanym, czy śpi się mniej niż 5 godzin na dobę.

g) dostosowanie diety - ograniczeniu spożycia tłuszczu oraz wprowadzeniu owoców, warzyw i ryb, pamiętając cały czas o małej podaży soli. Należy jeść duże ilości owoców i warzyw, zwłaszcza świeżych i bogatych w potas (banany, pomidory, ziemniaki, fasola, groch i szpinak); warto spożywać zupy przygotowane z warzyw, mięso drobiowe, gotowane (a nie smażone) ryby, gruboziarniste kasze i ryż; w ramach śniadań i kolacji spożywać pieczywo chrupkie lub pełnoziarniste, płatki kukurydziane, chude sery i jogurty, białka jajek; zalecane jest spożywanie orzechów włoskich i migdałów, picie niskotłuszczowego mleka, soków z warzyw, herbaty bez dodatku cukru, słabej kawy w rzadszych odstępach czasowych (najlepiej z chudym mlekiem bez śmietanki), unikanie jedzenia typu fast-food, a także chrupek, chipsów, krakersów, słonych paluszków.

 h)  stosowanie aktywności fizycznej - zaleca się umiarkowane, regularne ćwiczenia aerobowe takie jak szybki marsz, pływanie czy jazda na rowerze przez co najmniej 30 minut w większości dni w tygodniu. Ponadto .Zalecane sporty to biegi, marsze,
intensywne spacery, wędrówki, taniec,  jazda na rowerze, gimnastyka oddechowa, pływanie oraz ćwiczenia relaksacyjne